Η επίθεση στους ελεύθερους χώρους στην Αττική και η περιοχή μας
Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει μια αυξανόμενη επίθεση απέναντι στους ελεύθερους δημόσιους χώρους, το περιβάλλον και τη γη συνολικότερα.
Μικροί ή μεγαλύτεροι ελεύθεροι χώροι οδηγούνται σε συνεχή υποβάθμιση και εγκατάλειψη, ώστε να διαμορφωθεί το έδαφος της «αξιοποίησής» τους από επιχειρηματικούς φορείς και ιδιωτικές επενδύσεις. Παράλληλα μέσω της προώθησης πολιτικών «ανάπλασης» περιοχών, επιχειρείται η εμπορευματοποίηση ελεύθερων χώρων καταργώντας επί της ουσίας τον χαρακτήρα τους ως δημόσιοι/ ελεύθεροι χώροι, ανοιχτοί για όλους/ες.
Ενώ με μια σειρά νομοθετικές αλλαγές και παρεμβάσεις έχει διαμορφωθεί το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο που διευκολύνει την επίθεση στους ελεύθερους χώρους
Οι πολιτικές αυτές έχουν επιφέρει αλλαγές σε περιοχές και την κοινωνική τους σύνθεση που εξυπηρετούν σχέδιο για την διαμόρφωση της Αττικής ως διοικητικό, οικονομικό, ναυτιλιακό κέντρο και την περαιτέρω ανάδειξή της ως τουριστικό προορισμό, ενώ ταυτόχρονα, προωθούνται εμβληματικά έργα που αλλάζουν και τον χαρακτήρα ολόκληρων περιοχών, πάντα προς όφελος επιχειρηματικών συμφερόντων.
Αυτό ισχύει και για τη Νέα Ιωνία, καθώς με όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια γίνεται ξεκάθαρο ότι υπάρχει ένα συνολικό σχέδιο αναμόρφωσης της ευρύτερης περιοχής (Φιλαδέλφεια/γήπεδο/Προμπονάς/Columbia, στη μία πλευρά της πόλης, μεταφορά καζίνο στο Μαρούσι, Ιδιωτικοποίηση ΟΑΚΑ στην άλλη πλευρά), με την συμμετοχή επενδυτικών ομίλων real estate και άλλων επιχειρηματιών και στόχο την δημιουργία εμπορικών, αθλητικών, αλλά και κτιριακών/τουριστικών εγκαταστάσεων που θα αλλάξουν συνολικά το χαρακτήρα της, με πολύ συγκεκριμένες αρνητικές επιπτώσεις στην τοπική κοινωνία, τόσο σε επίπεδο ποιότητας ζωής και κοινωνικής συνοχής/σύνθεσης, όσο και στο επίπεδο της τοπικής αγοράς.
Τι είναι για εμάς οι ελεύθεροι χώροι
Οι ελεύθεροι χώροι είναι χώροι για ελεύθερη συνεύρεση και κοινωνικοποίηση, παρέα, παιχνίδι, διασκέδαση και έρωτα. Είναι χώροι που δίνουν κίνητρο και χώρο στους κατοίκους να αναπτύξουν την επικοινωνία, την κοινωνικότητά τους, αλλά και τους δεσμούς αλληλεγγύης και αντίστασης. Ήταν και είναι επίσης διαχρονικά χώροι πολιτικής και κοινωνικής συνύπαρξης. Και όσο αυτοί θα συρρικνώνονται, τόσο η πόλη-εμπόρευμα των περιφράξεων και της πρόσβασης με αντίτιμο θα προβάλλει όχι ως μακρινό μέλλον, αλλά ως δυστοπικό παρόν.
Η σημασία τους φάνηκε κατά την περίοδο της πανδημίας και των «lock downs». Τότε, που αποτέλεσαν τους χώρους για να αναπνεύσουμε, να επικοινωνήσουμε με τους συγκατοίκους μας στην ίδια περιοχή, να γνωριστούμε μεταξύ μας, να δούμε ότι μπορεί να υπάρχουν και άλλοι τρόποι διασκέδασης και ψυχαγωγίας από τους κυρίαρχους.
Πλατείες, πάρκα στη Νέα Ιωνία
Το θέμα των ελεύθερων χώρων διαρκώς υποτιμάται στην περιοχή μας από όλες τις δημοτικές αρχές διαχρονικά. οι πλατείες και τα πάρκα τα τελευταία χρόνια καταλαμβάνονται όλο και περισσότερο από τραπεζοκαθίσματα, ή παραχωρούνται σε ιδιώτες, ή αφήνονται στη μοίρα τους (πλ. Πάρσης), ή λειτουργούν ως πάρκινγκ (οικόπεδο Adams, το πάρκο στην Πίνδου, Μεγ. Αλεξάνδρου και Φρίξου), κ.α.
• Στο κέντρο της περιοχής μας, το βλέπουμε αυτό τόσο στην πλατεία Σημηριώτη όσο και στους πεζόδρομους της Μεσολογγίου και της Παλαιών Πατρών Γερμανού. Το μοντέλο ζωής που προτείνεται είναι σαφές: κατανάλωσε ή μην πλησιάζεις. Πλήρωσε αλλιώς δεν μπορείς να καθίσεις πουθενά. Στις πιο απομακρυσμένες γειτονιές, οι πλατείες απλά αφήνονται σε εγκατάλειψη, εκτός…. κι αν είναι προεκλογική περίοδος, οπότε βλέπουμε σιντριβάνια, θεμέλιες λίθους και τσιμέντο να ξεφυτρώνουν στη θέση δέντρων που κόβονται, γλυπτά χωρίς νόημα αλλά και illustration μακέτες.
• Αντίστοιχα για τις παιδικές χαρές στο δήμο μας, υπάρχει τεράστια έλλειψη εγκαταστάσεων σε αυτές (μόλις 16 πιστοποιημένες από τις 32 που έχουμε στην περιοχή), έχουν παραμείνει εγκαταλελειμμένες και κλειστές για χρόνια όπως στην πλατεία Υγείας και στην Πλατεία Ελευθερίας.
• Επιπλέον, το περιστατικό στην πλατεία Μακελαράκη στον Περισσό, ανέδειξε και τις σοβαρές ελλείψεις σε ζητήματα ασφαλείας τόσο για τα παιδιά όσο και για όλους/ες μας, και δημιούργησε αίσθημα φόβου ως προς τις δημόσιες πλατείες και πάρκα, συμβάλλοντας στην περεταίρω απομόνωση των κατοίκων.
• Ενώ με αποφάσεις της νυν(Θωμαΐδου) και της προηγούμενης δημοτικής αρχής (Γκότσης) με τη σύμφωνη γνώμη Μανούρη και Χριστοδούλου, παραδόθηκε το οικόπεδο απέναντι από τον σταθμό του Περισσού (Οικοδομικό Τετράγωνο 445), ένας από τους λίγους ελεύθερους χώρους της περιοχής, που είχε δεσμευτεί για να γίνει χώρος πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων, στην «Εκκλησία Α.Ε.», αφού-βέβαια-είχε εξασφαλιστεί η απαραίτητη κρατική χρηματοδότηση από τις περιφερειακές αρχές Δούρου(ΣΥΡΙΖΑ) και Πατούλη (ΝΔ) που μέχρι σήμερα έχει φτάσει τα 56 εκ. ευρώ.
• Στην ίδια λογική είναι και οι αποφάσεις της νυν δημοτικής αρχής (και των προηγούμενων) για την κατασκευή πολυώροφου υπόγειου παρκινγκ με αντίτιμο, που θα χρησιμοποιείται και για τις ανάγκες του γηπέδου του Μελισσανίδη, καταστρέφοντας ένα από τους ελάχιστους μεγάλους σε έκταση ελεύθερους χώρους στο Οικοδομικό Τετράγωνο 150, δίπλα στο συνεδριακό κέντρο και κοντά στον ΗΣΑΠ Ν Ιωνίας και στον προσφυγικό συνοικισμό της Ν. Ιωνίας με τα στενά δρομάκια και τους ανύπαρκτους πεζοδρόμους, που θα επιβαρύνει περεταίρω την ποιότητα ζωής των κατοίκων και την μετακίνηση των πεζών των μικρών παιδιών, των ηλικιωμένων και των ΑμΕΑ, λόγω της κυκλοφοριακής επιβάρυνσης της περιοχής. Οι παρατάξεις των Μανούρη, Κανλή και Χριστοδούλου υπερασπίζονται το πάρκινγκ και εγκαλούν την νυν δήμαρχο για το «πάγωμα» των εργασιών. Ενώ η Λαϊκή Συσπείρωση(Αλέπης) το έχει καταψηφίσει εξαιτίας του αντιτίμου για την στάθμευση και όχι γιατί το θεωρεί επιβλαβές για την περιοχή. Η νυν δημοτική αρχή φαίνεται πως ετοιμάζει νέα μελέτη, στην οποία το πάρκινγκ θα συνοδεύεται και από νέο την κατασκευή φαραωνικού δημαρχείου, σε ένα νέο φαγοπότι χρημάτων. Κάτι τέτοιο, θα καταστρέψει δια παντός την ευκαιρία να γίνει το ΟΤ 150 ελεύθερος χώρος πρασίνου.
• Χαρακτηριστικό της κυρίαρχης αντίληψης για τους ελεύθερους χώρους είναι η περίπτωση της πρώην ALTEC στα όρια της Αλσούπολης με το Μαρούσι, ο οποίος προτάθηκε από τη δήμαρχο για να μεταφερθούν τα απορριμματοφόρα του δήμου που στεγάζονται μέσα στο στάδιο της Νέας Ιωνίας-τον πλέον ακατάλληλο χώρο με εκατοντάδες κατοίκους, συλλόγους και παιδιά να αθλούνται καθημερινά σε αυτόν. Προς το παρόν, οι κινητοποιήσεις κατοίκων και φορέων της περιοχής απέτρεψαν τη μεταφορά αυτή, όμως φάνηκε εκ νέου η υποτίμηση της δημοτικής αρχής για έναν ακόμη δημόσιο χώρο, ενώ παραμένει ανοιχτό το ερώτημα πως αυτός (και άλλοι) θα απαλλοτριωθεί για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων.
• Τέλος, ιδιαίτερη σημασία έχει η περίπτωση του χώρου της ΕΡΙΟΤΕΚ στο Οικοδομικό Τετράγωνο 425 στον Περισσό. Το οικόπεδο ανήκει στην επιχειρηματική οικογένεια Μήτση, η οποία για χρόνια βρίσκεται σε διένεξη και συνεχείς αντιδικίες με τον δήμο Ν. Ιωνίας. Εδώ και είκοσι σχεδόν χρόνια, το παιχνίδι παίζεται θεωρητικά ανάμεσα στην εκάστοτε δημοτική αρχή και τους ιδιοκτήτες του ΟΤ της ΕΡΙΟΤΕΚ, που προσπαθούν, η καθεμιά απ΄ την πλευρά της να διεκδικήσει το χώρο. Δικαστικές αποφάσεις, ενστάσεις και πάλι από την αρχή, η ουσία, ωστόσο, παραμένει η ίδια. Δύο δεκαετίες τώρα, καμία δημοτική αρχή δεν κινήθηκε αποφασιστικά ώστε ο χώρος να αποδοθεί στους κατοίκους και τις ανάγκες τους (ανέγερση σχολικού συγκροτήματος, σε συνδυασμό με χώρου πρασίνου)
Στην πόλη μας μια σειρά μεγάλοι χώροι έχουν χαθεί και μετατραπεί σε σούπερ-μάρκετ ή εμπορικούς πολυχώρους, την στιγμή που θα μπορούσαν να δεσμευθούν για να καλυφθούν οι υπαρκτές ανάγκες για υποδομές.
Εμείς από την μεριά μας θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε ότι οι ελεύθεροι χώροι ανήκουν πριν και πάνω απ’ όλα στους κατοίκους. Μοναδικός δρόμος για να το πετύχουμε είναι συλλογική οργάνωση των κατοίκων -μακριά από λογικές ανάθεσης- για να μην επιτρέψουν να αλωθούν όσοι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι έχουν απομείνει, αλλά και να γίνουν πάλι ελεύθεροι όσοι δημόσιοι χώροι έχουν εκχωρηθεί στα ποικίλα επιχειρηματικά σχέδια. Σε αυτό έχουμε συμβάλλει και θα συνεχίσουμε να συμβάλουμε με όλες μας τις δυνάμεις.
Οι ελεύθεροι χώροι μας χρειάζονται για να παραμείνουν ελεύθεροι,όσο τους χρειαζόμαστε και εμείς για τη ζωή μας
Να αποτρέψουμε τις fast track παρακάμψεις του πολεοδομικού σχεδιασμού και χωροταξικές ρυθμίσεις για επενδύσεις στον τουριστικό τομέα που οδηγούν σε πόλεις-τέρατα για τα συμφέροντα του κεφαλαίου και σε οξυμένες τις κοινωνικές αντιθέσεις στις γειτονιές.
Να σταματήσουμε τη διαρκή πριμοδότηση συντελεστών δόμησης, όγκου και ύψους οικοδομών που οδηγούν στην αύξηση του δομημένου περιβάλλοντος της πόλης. Το αίσχος της αέναης νομιμοποίησης αυθαιρέτων, με πρόνοια για κοινωνική κατοικία και μέτρα ενάντια στην εξάπλωση του Airbnb.
• Θέλουμε τις γειτονιές μας ζωντανές, γεμάτες διαπροσωπική επικοινωνία, πολιτισμό, αθλητισμό, με εκδηλώσεις και δράσεις από κατοίκους, φορείς, συλλόγους και συλλογικότητες που θα αξιοποιούν και θα υπερασπίζονται τα πάρκα και τις πλατείες μας.
• Θέλουμε οι παιδικές χαρές να είναι σύγχρονες και ασφαλείς για τα παιδιά μας. Να αποκατασταθούν όλες άμεσα και να δημιουργηθούν νέες. Να γίνουν προσλήψεις του απαραίτητου προσωπικού με μόνιμες και σταθερές σχέσεις εργασίας για την συντήρησή τους.
• Θέλουμε καλύτερη ποιότητα ζωής, αύξηση των ελεύθερων χώρων και επέκταση του πράσινου και των πάρκων. Συντήρηση και αύξηση των παγκακιών στα πάρκα για να τα απολαμβάνουν όλοι/όλες.
• Όχι τραπεζοκαθίσματα σε πεζοδρόμια, πλατείες και πάρκα. Όχι άλλο τσιμέντωμα σε άλση και πάρκα. Θέλουμε οι πεζόδρομοι, τα πεζοδρόμια, τα πάρκα και οι πλατείες να είναι πλήρως προσπελάσιμοι σε όλους τους ανθρώπους (γονείς με καροτσάκια, ανθρώπους με κινητικά προβλήματα κλπ).
• Να καθοριστούν/επικαιροποιηθούν οι χρήσεις γης που να παίρνουν υπόψη την κάθε περιοχή, τις ανάγκες που υπάρχουν, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, αλλά και να αναδεικνύουν την τοπική εργατολαϊκή και προσφυγική ιστορία της πόλης μας.
• Απαλλοτρίωση χώρων (οικόπεδο Adams, Εριοτέκ, πρώην ALTEC) υπεράσπισή τους και δημιουργία νέων δημόσιων ελεύθερων χώρων. Οι χώροι να διαμορφωθούν σύμφωνα με τις ανάγκες των κατοίκων όπως πάρκα, βρεφονηπιακοί σταθμοί, σχολικά συγκροτήματα και ελεύθερη άθληση.
• Θέλουμε η πόλη μας να είναι μία πόλη για τους κατοίκους της όχι για τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Να αντισταθούμε στα σχέδια συνολικής ανάπλασης της περιοχής (Ιωνία - Ριζούπολη - Φιλαδέλφεια - ΟΑΚΑ – Καζίνο στο Μαρούσι).
• Απαλλοτρίωση του χώρου του Ιωνικού Κέντρου χωρίς αποζημίωση και δημιουργία χώρου για το λαό και τη νεολαία για αναψυχή, αθλητισμό, πολιτισμό.
• Το Οικοδομικό Τετράγωνο 150 να γίνει χώρος πρασίνου, να γκρεμιστούν τα αυθαίρετα κτίσματα της πλ. Πάρσης, να αποδοθεί ο χώρος στους κατοίκους. Ενοποίηση του Οικοδομικού Τετραγώνου 150 με την πλατεία Πάρσης και δημιουργία ελεύθερου χώρου πρασίνου.
Για εμάς η γειτονιά πρέπει να μετατραπεί σε χώρο σχεδιασμένο από και για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να δουλεύουν, να ζουν, να χαλαρώνουν, να μαθαίνουν, να επικοινωνούν και να περιπλανώνται και τον οποίο θα διαχειρίζονται συλλογικά ως ο χώρος της συμβίωσής τους. Μακριά από αυταπάτες και υποσχέσεις υποψηφίων δημάρχων και παρατάξεων που δεν τολμούν να ριζικές ρήξεις που απαιτούνται. Αυτές οι μεταβολές στο χώρο δεν θα πραγματοποιηθούν από καμία καλή θέληση κάποιου πολλά υποσχόμενου δημάρχου, αλλά με ένα κίνημα στην τοπική κοινωνία που θα διεκδικεί τα παραπάνω.
